De stormachtige ontwikkelingen van Amsterdam in de 19e en 20e eeuw

In deze zesdelige collegereeks duiken we diep in de fascinerende geschiedenis van Amsterdam, met een focus op de stormachtige veranderingen die de stad doormaakte in de 19e en 20e eeuw. We starten met een korte terugblik op het ontstaan van Amsterdam en de glorieuze Gouden Eeuw, die de stad op de kaart zette als een belangrijk handelscentrum in Europa. 

Het begin van de transformatie
In het eerste college verkennen we het verloop van Amsterdam’s bloei in de 17e eeuw en de overgang naar de 19e eeuw. Lange tijd gebeurde er weinig op het stedenbouwkundig vlak en werd de stad nauwelijks uitgebreid. De 19e eeuw markeerde een periode van enorme verandering voor Amsterdam, zowel op het gebied van infrastructuur als de wooncultuur.

Tweede Gouden Eeuw
We besteden ook aandacht aan de opkomst van het moderne stadsleven, aan de hand van werken van de beroemde schilder George Breitner en fotograaf Jacob Olie die een uniek inkijkje geven in het Amsterdam van die tijd. We verkennen belangrijke ontwikkelingen zoals de oprichting van Artis, de opening van het Rijksmuseum, het iconische Paleis van Volksvlijt, het Vondelpark en het Concertgebouw. Deze bouwwerken en culturele instellingen weerspiegelen de groeiende ambitie van de stad en haar verlangen om zich te moderniseren en te vernieuwen. Amsterdam beleefde in de 19e eeuw haar tweede Gouden Eeuw, maar dit gold lang niet voor alle inwoners. Met name de woonomstandigheden voor de arbeiders en de lagere klassen waren erbarmelijk. We besteden aandacht aan de groeiende kloof tussen rijk en arm en de problemen van de volkswijken.

De opkomst van sociale woningbouw
Met de Woningwet van 1901 kwam er verandering. Deze wet vormde de basis voor de opkomst van sociale woningbouw in Amsterdam en had grote gevolgen voor de stad. We zien hoe Amsterdam zich ontwikkelde tot een pionier op het gebied van sociale woningbouw, en hoe het stadsbestuur en de architecten van die tijd nieuwe wijken ontwierpen om de groeiende bevolking van de stad van fatsoenlijke huisvesting te voorzien.

Na de Oorlog, grootschalige stedelijke uitbreidingen
Na de Tweede Wereldoorlog stonden er grootschalige uitbreidingen op de planning, en de stad onderging wederom een ware transformatie.  We richten ons op de ontwikkeling van de Westelijke Tuinsteden van Cor van Eesteren en de Bijlmermeer, waar het idee van ‘wonen in het groen’ centraal stond. In de loop van de 20e eeuw begon er steeds meer aandacht te komen voor het wonen in de stad zelf, en werd het idee van de ‘stad als leefomgeving’ steeds prominenter. Hoe veranderde de rol van de stad voor de stedelijke bevolking? We onderzoeken de invloed van moderne architectuur, stedelijke herstructurering en de rol van de overheid bij het vormgeven van het moderne Amsterdam.

Door deze zesdelige reeks krijg je een diepgaand inzicht in hoe Amsterdam zich in de 19e en 20e eeuw heeft ontwikkeld, zowel op cultureel, architectonisch als sociaal vlak.

Docent Hans de Man studeerde architectonische vormgeving aan de Academie voor beeldende Kunst te Kampen en architectuurgeschiedenis aan de RUG in Groningen. Hans was als theoriedocent 14 jaar verbonden aan ArtEZ University of the Arts en heeft vele honderden colleges en cursussen gegeven voor o.a. HOVO, Vrije Academie, Cultuurbedrijf Noordoostpolder en uiteraard Kunstcolleges.nl

De collegereeks van ruim 6 uur bestaat uit de volgende afleveringen:

College 1a. Terugblik en ontwikkeling tot 1850
College 1b. Een nieuwe gouden eeuw
College 2a. Leven in het Amsterdam van George Breitner en Jacob Olie
College 2b. Paleizen voor arbeiders
College 3a. De tuinsteden van Amsterdam
College 3b. Amsterdam na de oorlog