Online colleges Theosofie in de kunst en architectuur

Theosofie en Architectuur: een goed bewaard geheim

In het eerste kwart van de 20e eeuw speelde de theosofie een opvallende rol in de wereld van kunst en architectuur. Deze filosofische stroming, die uitging van een hogere, onzichtbare scheppende macht, trok invloedrijke kunstenaars en architecten aan zoals Mondriaan, Kandinsky, Jan Toorop, Karel de Bazel, en Jan Lauweriks. Theosofische architecten werkten met unieke maatsystemen en kosmische verhoudingen, wat vaak leidde tot verrassende en intrigerende ontwerpen. Het is niet voor niets dat deze architectuur wordt gezien als een van de best bewaarde geheimen uit de geschiedenis.

De opkomst van de Theosofie in de architectuur
Deze collegereeks neemt je mee naar de oorsprong van de theosofie en verklaart waarom juist kunstenaars en architecten zich tot deze nieuwe stroming aangetrokken voelden. Pioniers zoals Jan Mathieu Lauweriks, Karel de Bazel, en Herman Walenkamp—die allen hun loopbaan begonnen bij Pierre Cuypers—ontwikkelden theosofische maatsystemen die grote invloed hadden op tijdgenoten zoals Hendrik Berlage, J.J.P. Oud, Peter Behrens, en zelfs Le Corbusier.
Daarnaast kijken we naar de rol van Rudolf Steiner, wiens antroposofische ideeën hun weerslag vonden in het werk van Nederlandse architecten zoals Jan Buys en Alberts en Van Huut, bekend van het organische ontwerp van de Gasunie in Groningen.

Het Theosofisch wereldcentrum in Ommen
Een bijzonder hoofdstuk in deze geschiedenis speelt zich af in Ommen, op het landgoed Eerde. Hier organiseerden theosofen in de jaren twintig en dertig de zogenaamde Sterkampen, waar duizenden internationale bezoekers samenkwamen in afwachting van de ‘Nieuwe Wereldleraar’, Jiddu Krishnamurti. Prominente figuren zoals de gebroeders Van der Leeuw (eigenaren van de Van Nelle-fabriek) en P.M. Cochius (directeur van de Glasfabriek Leerdam) speelden hierin een belangrijke rol.
Het wereldberoemde architectenbureau Brinkman en Van der Vlugt, bekend van de Van Nelle-fabriek, ontwierp een speciaal kamp op het landgoed en bouwde zelfs een onderkomen voor Krishnamurti. Hoewel de voorspellingen uiteindelijk anders uitpakten, blijft deze periode een fascinerend hoofdstuk in de Nederlandse architectuurgeschiedenis.

Een unieke reis door de architectuurgeschiedenis
Deze serie laat zien hoe de theosofie een brug sloeg tussen spiritualiteit en ontwerp en daarmee een blijvende invloed uitoefende op zowel de kunst als de architectuur. Laat je inspireren door een intrigerende wereld waarin creatieve expressie en filosofische overtuigingen hand in hand gingen!

Docent Hans de Man studeerde architectonische vormgeving aan de Academie voor beeldende Kunst te Kampen en architectuurgeschiedenis aan de RUG in Groningen. Hans was als theoriedocent 14 jaar verbonden aan ArtEZ University of the Arts en heeft vele honderden colleges en cursussen gegeven voor o.a. HOVO, Vrije Academie, Cultuurbedrijf Noordoostpolder en uiteraard Kunstcolleges.nl

De serie Theosofie en architectuur duurt totaal ruim 2,5 uur en bestaat uit: